Cyberprzemoc

Cyberprzemoc  – definicja i formy

Cyberprzemoc to przemoc z użyciem urządzeń elektronicznych, najczęściej telefonu bądź komputera. Bywa określana także jako cyberbullying, nękanie, dręczenie, prześladowanie w internecie. Niezależnie od określenia, jej celem zawsze jest wyrządzenie krzywdy drugiej osobie. Cyberprzemoc to – podobnie jak przemoc tradycyjna – regularne, podejmowane z premedytacją działanie wobec słabszego, który nie może się bronić.

Do najczęstszych form cyberprzemocy należą:

• agresja słowna, np. wyzywanie na czatach internetowych, zamieszczanie komentarzy na forach internetowych w celu ośmieszenia, sprawienia przykrości lub wystraszenia innej osoby;
• upublicznianie upokarzających, przerobionych zdjęć i filmów;
• zamieszczanie przykrych komentarzy na profilach innych osób w portalach społecznościowych;
• włamanie na konto i podszywanie się pod kogoś;
• szantażowanie;
• ujawnianie sekretów;
• wykluczanie z grona „znajomych” w internecie;
• celowe ignorowanie czyjejś działalności w sieci.

Jak zauważyć problem cyberprzemocy? Porady dla rodziców

• Dziecko zaczyna unikać szkoły, szuka wymówek, aby zostać w domu.
• Unika kontaktów z kolegami/koleżankami lub przeciwnie – wdaje się w kłótnie lub bójki.
• Rzadziej niż dotychczas korzysta z telefonu, przestaje korzystać z mediów społecznościowych.
• Obsesyjnie sprawdza wiadomości w telefonie, e-maile, swoje profile na portalach społecznościowych – ale nic nie sprawia mu radości, wręcz przeciwnie, jest coraz bardziej przygnębione i sfrustrowane.
• Pojawiają się zmiany nastroju i zachowania.

Cyberprzemoc a prawo

Polskie prawodawstwo nie ma uściślonej w swoich przepisach definicji cyberprzemocy. Nie oznacza to, że akty internetowej agresji pozostają bezkarne. Naruszają one obowiązujące prawo.

Oto kilka z artykułów Kodeksu karnego (dalej: k.k.) na które można powołać się w pismach, wnosząc pozew:

• art. 190 k.k. – groźba karalna; grożenie komuś popełnieniem przestępstwa (np. pozbawieniem życia) przez internet;
• art. 190a k.k. – stalking: uporczywe nękanie, podszywanie się pod inną osobę oraz wykorzystywanie jej wizerunku;
• art. 191 k.k.  – zmuszenie do określonego działania wbrew jego woli;
• art. 191a k.k. – naruszenie intymności seksualnej, utrwalenie i rozpowszechnienie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody;
• art. 212 i art. 216 k.k. – zniesławienie i zniewaga; wszelkie zachowania uwłaczające czyjejś godności, stanowiące przejaw lekceważenia oraz pogardy; pomówienie (oszczerstwo) o takie postępowanie lub właściwości, które mogą daną osobę poniżyć w opinii publicznej; użycie wizerunku osoby w celu jej ośmieszania, upokorzenia, wypowiadanie pod adresem pokrzywdzonego znieważających go wulgaryzmów lub epitetów;
• art. 267 k.k. – bezprawne uzyskanie informacji, np. włamanie się na pocztę email lub profil społecznościowy, które są zabezpieczone hasłem;
• art. 268 k.k. – niszczenie, usuwanie lub zmienianie informacji albo utrudnianie zapoznania się z informacją.
• art. 23 k.c.  i art. 24 k.c. – naruszenie wizerunku, który jest dobrem osobistym człowieka. Zamieszczenie zdjęcia lub filmu przedstawiającego daną osobę na stronach internetowych lub w mediach społecznościowych, a także ich rozsyłanie za pomocą urządzeń z dostępem do internetu, bez zgody tej osoby.

Jak zapobiegać cyberprzemocy

• „Dodawaj do znajomych lub obserwujących tylko konta, o których wiesz, że są utworzone przez znane ci osoby”. Jeśli dziecko dodaje profile społecznościowe nieznanych właścicieli, daje to takim kontom dostęp do informacji o nim, a te mogą być wykorzystane do anonimowego dręczenia. Trudno będzie wtedy o namierzenie sprawcy nękania, odpowiedzialność za nękanie może się rozmyć.
• „Nie poddawaj nikomu swoich haseł”. Niektóre dzieci i nastolatki podają swoje hasła przyjaciołom i traktują to jako oznakę zaufania. Niestety daje to także możliwość podszywania się pod Twoje dziecko w sieci.
• „Sprawdź swoje ustawienia prywatności”. Warto korzystać z narzędzi pozwalających na ograniczanie widoczności wpisów na mediach społecznościowych. Ustawiajmy je tak, aby nasze wpisy, zdjęcia czy filmiki mogły oglądać tylko osoby dodane do grona znajomych. Konta można zablokować także tak, aby nie było możliwości udostępniania postów dalej.
• „Pomyśl, zanim cokolwiek opublikujesz”. Jeśli dziecko publikuje prywatne przemyślenia, zdjęcia oraz nagrania, mogą tym samym zachęcać internetowych trolli do dodawania negatywnych komentarzy. Pamiętajmy, że wszystko może zostać zachowane jako zrzut ekranu, może zostać pobrane na dysk komputera i powielane bez wiedzy dziecka (oraz jego rodziców).
• „Powiedz rodzicowi, nauczycielowi lub innemu zaufanemu dorosłemu, gdy czujesz się zaniepokojony daną sytuacją w internecie”. Nauczenie dziecka tego, żeby otwarcie rozmawiało o swoich przyjemnych oraz przede wszystkim nieprzyjemnych doświadczeniach w sieci, daje szanse na zauważenie rozmów, komentarzy lub reakcji, które noszą znamiona zachowań cybrerprzemocowych.

Gdzie rodzic i dziecko mogą szukać pomocy?

800 100 100 – TELEFON ZAUFANIA DLA RODZICÓW I NAUCZYCIELI
Bezpłatna i anonimowa pomoc telefoniczna i online dla rodziców/opiekunów i nauczycieli, którzy potrzebują wsparcia i informacji w zakresie przeciwdziałania przemocy, a także pomocy psychologicznej dzieciom przeżywającym kłopoty i trudności, takie jak: agresja i przemoc w szkole, cybeprzemoc i zagrożenia związane z nowymi technologiami, wykorzystanie seksualne, kontakt z substancjami psychoaktywnymi, depresja i obniżony nastrój, myśli samobójcze, zaburzenia odżywiania. Linia czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 12.00–15.00. Więcej informacji na stronie Telefon Zaufania dla Rodziców i Nauczycieli

116 111 – TELEFON ZAUFANIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
Bezpłatny i anonimowy telefon dla dzieci i młodzieży prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę. Telefon działa codziennie – 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Dzieci i młodzież mogą także zarejestrować się na stronie internetowej i napisać wiadomość do konsultantów pełniących dyżur online. Więcej informacji na stronie Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży

800 12 12 12 – DZIECIĘCY TELEFON ZAUFANIA RZECZNIKA PRAW DZIECKA
Bezpłatna działająca całodobowo telefoniczna linia interwencyjna dla dzieci i młodzieży. Osoby dorosłe mogą zgłaszać problemy dzieci lub rażące zaniedbania względem nich. Telefon działa codziennie – 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Więcej informacji na stronie Dziecięcy Telefon Zaufania